پارک گلستان، قدیمی ترین پارک ملی ثبت شده در کشور ایران و پناهگاهی کم نظیر برای حیات وحش است که در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی قرار دارد. وجود آبشارهای زیبا و دیدنی در حوالی پارک ملی گلستان منجر شده مسافران و گردشگران فراوانی از این آبشارها دیدن کنند و در کنار آنها لحظاتی به تفریح و استراحت بپردازند.
در این بخش از گردشگری همراه آتلند باشید تا شما را با پارک ملی گلستان و جاذبه های دیدنی اش آشنا خواهیم کرد.
معرفی پارک ملی گلستان
این پارک، قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت شده در ایران و یکی از قدیمی‌ترین پارک‌های ملی جهان به‌شمار می‌رود. این پارک با وسعتی بیش از ۹۰ هزار هکتار، در مرزی مشترک میان استان‌های خراسان، سمنان و گلستان قرار گرفته و از گنجینه‌های ارزشمند کشورمان است. زیست‌بوم این پارک، ۱۳۵۰ گونه‌ی گیاهی و ۳۰۲ گونه‌ی جانوری را در خود جای داده است که در نوع خود فوق‌العاده است. یک‌هشتم گونه‌های گیاهی، یک‌سوم گونه‌های پرندگان و بیش از پنچاه درصد از گونه‌های پستانداران کشور در پارک زندگی می‌کنند. پارک ملی گلستان، منطقه‌ی حفاظت شده‌ای است که از سوی یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت جهانی شده است.
موقعیت پارک
این پارک در شمال شرقی کشور واقع شده و وسعت آن به گونه‌ای است که در سه استان قرار می‌گیرد. حد غربی پارک از روستای تنگراه در استان گلستان شروع شده و تا حد شرقی آن در روستای رباط قره‌بیل واقع در استان خراسان شمالی پایان می‌یابد. بخش عمده‌ی پارک در استان گلستان، حدود یک سوم آن در استان خراسان شمالی و بخش ناچیزی نیز در استان سمنان قرار دارد. شهر‌های گنبد، بجنورد و گرگان از نزدیک‌ترین شهر‌های نزدیک به پارک ملی گلستان هستند و از همسایگان مسکونی این منطقه به شمار می‌روند.
جاذبه‌های طبیعی پارک ملی گلستان
بدیهی است که پارکی با این وسعت چشمگیر، مملو از جاذبه‌های طبیعی و تماشایی باشد. دشت‌های زیبا و مناظر بی بدیل، ارتفاعات سر‌سبز و پوشیده از درخت، چندین رودخانه و آبشار دیدنی و جذاب و وجود چشمه‌سارهایی دور تا دور پارک، آن را به مجموعه‌ای تمام‌عیار از جاذبه‌های طبیعی تبدیل کرده است. در این پارک رودخانه‌های متعددی جریان دارد و بیش از ۲۱ دهنه چشمه در آن شناسایی شده‌است که مهمترین آنان را می‌توان رودخانه‌ی مادرسو، زاو، قرتو، چشمه‌های گلشن، گلستان، جانو، سردارخانه، دوشان، آق سو، کرکولی نام برد.
آبشار جنگل گلستان هم با ارتفاع ۷۰ متر از آبشارهای معروف این پارک‌اند. از مهمترین کوه‌ها و دره‌های این بوستان هم می‌توان به ارتفاعات قره قون، تنگه گل، شاخا، یکه قدم، المه، قره قاشلی، قوفی قورچی و دره‌های آلمه، آنسر، قرغون، آق سو، آلی دالی، آدنس، جمشیدآباد، قزقلعه، آلوباغ و خشک اشاره کرد.
حیات وحش پارک ملی گلستان
اما یکی از منحصر به فرد‌ترین ویژگی‌های این پارک ملی، تنوع جانوری و حیات وحش بی‌نظیر آن است. در این پارک گونه‌های مختلفی از پستانداران و پرندگان وجود دارند که بخشی از آنها تاکنون شناسایی نشده‌اند. پستانداران شناخته شده بالغ بر ۶۹ گونه‌اند که مهمترین آنها شامل پلنگ، خرس قهوه‌ای، مرال، شوکا، گراز، گربه جنگلی، آهوی ایرانی، گوسفند وحشی، بز کوهی و روباه سرخ است. سمور جنگلی از گوشتخوارانی است که احتمالاً فقط در پارک ملی گلستان زندگی می‌کند و بر ارزش ژنتیکی پارک افزوده‌است. حتی بالغ بر ۱۸ گونه خفاش هم در این پارک ملی شناسایی شده است. همچنین این منطقه از بهترین زیست‌گاه‌های گوسفند وحشی اوریال است که بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین زیرگونه گوسفند وحشی در ایران به شمار می‌رود. در ارتفاعات جنوبی پارک میتوانید این گوسفند‌های وحشی را که حالا دیگر به نماد پارک تبدیل شده‌اند، مشاهده کنید.
گونه‌های متنوع پرندگان در پارک
حدود ۱۵۰ گونه پرنده در این پارک ملی شناسایی شده که بیش از ۶۰ نوع آن بومی منطقه است و نزدیک به ۵۰ گونه آن فقط در فصل بهار و تابستان مشاهده می‌شود. مهمترین این پرندگان شامل قرقاول، کبک، تیهو، زنگوله‌بال، کوکر سینه‌سیاه، ابیا، بلدرچین معمولی، دارکوب سیاه، بلبل، توکای باغی، انواع مختلف سهره‌ها، زردپره‌ها، مگس‌گیرها، زنبورک‌ها و دم‌سرخ‌ها و پرندگان شکاری همچون قرقی، جغد خال‌دار، دلیجه، سارگپه پابلند، سارگپه، عقاب دوبرار، دال سیاه، دال، عقاب دریایی دم‌سفید، بالابان، و هما می‌شوند.
پارک ملی گلستان ؛ منطقه‌ای حفاظت شده
پارک ملی هم از آسیب بلاهای طبیعی همچون سیل و رانش زمین در امان نمانده و هم از آسیب‌های انسانی شکارچیان حیات وحش. تردد زیاد خودرو‌ها نیز آمار بالایی از مرگ‌و‌میر جانوران را به ثبت رسانده است. از مجموع جانوران موجود در این جنگل ۱۹ گونه در خطر انقراض است که هما، بالابان، گیلان‌شاه خال‌دار و روباه ترکمنی از جمله آن‌هاست. مرال، شوکا، کل و بز، و قوچ و میش هم از جمله گونه‌هایی اند که بیشتر مورد شکار غیرمجاز قرار می‌گیرند. بر این اساس حدود ۱۲ مقر پاسگاه حفاظت در محل پارک با نیروهای آموزش دیده ایجاد شده است که امور مربوط به حفاظت از محیط زیست جنگل گلستان را بر عهده دارند.
پوشش گیاهی در پارک ملی گلستان
اختلاف ارتفاع در پارک گلستان حدود ۲۰۰۰ متر است که باعث شده تنوع زیستگاه‌ها و ریزبوم‌های متعددی را در پارک شاهد باشیم. تصور کنید که در چنین پارک وسیعی چقدر گونه‌های گیاهی خاص می‌توان پیدا کرد. گیاهان اصلی پارک بدلیل وجود اقلیم‌های مختلف متنوع است. مهمترین گونه‌های گیاهی شامل بلوط، بلند مازو، ممرز، انجیلی، افرا، نمدار، خرمندی (از خانوادهٔ آبنوس)، زبان گنجشک، پلت، شیردار، کرکو، آزاد، اوری، توسکا، شیردار، بارانک، انجیر، توت، ملچ، داغداغان، ازگیل، ولیک، زالزالک، سیاه تلو، گوجه وحشی، شیر خشت، گردو، تمشک، انار وحشی، گلابی وحشی، زرشک، تاغ، گز، پرند، کاروان‌کش، کلاه میرحسن، گون، چوبک، درمنه، خار شتر و ارس می‌شود.
امکانات گردشگری در پارک
این پارک یک جنگل طبیعی بکر و بزرگ است. شاید بزرگ‌ترین پارکی است که تا به‌حال دیده باشید! اما بر خلاف دیگر پارک‌ها چندان اثری از دخالت انسان و سازماندهی کردن آن وجود ندارد. اگر قصد سفر و اتراق در این پارک را دارید، بهتر است مجهز سفر کنید تا هم امنیت بیشتری داشته و هم بیشتر خوش بگذرانید. البته پارکینگ‌ها و کمپینگ‌هایی جهت استراحت و اقامت شبانه در پارک ملی گلستان وجود دارد که امکان دسترسی به آن ها آسان است. این پارکینگ‌ها حداقل وسایل و تجهیزات تفرجگاهی از قبیل میز و نیمکت، اجاق، سطل زباله و سرویس‌های بهداشتی را دارند. ساختمانی هم به منظور ارایه‌ی اطلاعات، نمایش فیلم‌ها و اسلایدهای مربوط به منطقه و نیز بیان مسایل زیست‌محیطی در نظر گرفته شده است. مأمورین سازمان حفاظت محیط زیست هم در محل پارک، جهت ارایه‌ی اطلاعات و راهنمایی‌های لازم در خدمت گردشگران ایرانی و خارجی هستند.
دسترسی به پارک ملی گلستان
به‌خاطر وسعت پارک، راه‌های زیادی برای رسیدن به آن وجود دارد. مسیر اصلی که ازطریق آن میتوانید به بخش اصلی پارک دسترسی پیدا کنید، جاده‌ی گرگان-مشهد است. از گرگان حدود دو ساعت فاصله با پارک وجود دارد که با حرکت از این شهر، باید به‌سمت شرق استان و شهرستان گالیکش بروید. پس از خروج از گالیکش، با طی مسیری ۱۵ کیلومتری به پارک خواهید رسید. اگر بخواهید از سمت خراسان خود را به این پارک برسانید، باید به‌سمت شهرستان بجنورد بروید. از بجنورد تا پارک ملی، ۱۵۹ کیلومتر فاصله است که با حدود دو ساعت رانندگی میتوانید به آن برسید.بخش کوچکی از پارک هم در استان سمنان است. بنابراین اگر تمایل دارید از سمت این استان به جنگل گلستان برسید، باید به شهرستان شاهرود بروید و از آنجا با طی چند کیلومتر به این پارک جنگلی برسید.
یک توصیه‌ی حیاتی!
در مسیر حرکت خود با اتومبیل در جاده‌های دور‌تا‌دور پارک، آهسته و با‌احتیاط برانید. چرا که هر لحظه ممکن است جانوری کوچک یا بزرگ در مسیر شما قرار گیرد و حادثه‌آفرین شود. به هر‌حال این منطقه حریم زندگی آن‌هاست و شما می‌خواهید از تماشا‌یشان لذت ببرید. رانندگی با سرعت بالا و یا بلند کردن صدای موزیک نه‌تنها باعث به‌هم‌خوردن آرامش منطقه و پرندگان و حیوانات می‌شود، بلکه می‌تواند جان این گونه‌ها را هم به خطر بیندازد.
در کدام فصل به پارک ملی گلستان برویم ؟
در هر فصلی که بخواهید از این پارک دیدن کنید به زیبایی وصف ناپذیری از طبیعت روبرو خواهید شد . اگر در فصل بهار به آن جا بروید می توانید طبیعت تازه و گل های خوش رنگ را تماشا کنید.
اگر در فصل تابستان به آنجا سفر کنید ، حیات مختلفی مثل مرال ها را خواهید دید و در فصل پاییز هم قارچ ها در این منطقه رشد می کنند و فصل زمستان هم زیبایی های خود را دارد.