غار کیارام که با نام غار وسط دل دل نیز شناخته میشود، در بخش گالیکش، در شرق استان گلستان قرار دارد و بهعنوان قدیمیترین غار مسکونی در شمال کشور شناخته میشود. که در تیرماه و مرداد ماه سال 1342 خورشیدی ( 1964 م ) توسط پرفسور مک برنی مورد شناسایی قرار گرفت. این غار در ۶ کیلومتری روستای فرنگ از توابع دهستان فارسیان، بخش گالیکش واقع شده است. جلوی در غار رودخانهای فصلی وجود دارد که هفت متر پایینتر از کف غار است و اطراف آن، پوشش جنگلی انبوه و متراکم دیده میشود. این غار جزو جاذبه های گردشگری گالیکش قرار دارد و با قدمتی که به دوره پارینه سنگی میانه، عصر آهن و اسلامی بازمیگردد، در سال ۱۳۷۹ به شماره ۲۷۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نور کافی در غار وجود دارد و تقریبا تا انتهای آن روشن است،مصالح بکار رفته در سقف غار از جنس رسوبات سنگی آهکی است و نحوه قرار گیری رگههای آن به طرز جالبی است که در کمتر نمونههایی میتوان مشابهش را دید. بخشی از سقف غار فرو ریخته و آثار ریزش و آوار در کف غار کاملا مشهود می باشد. در دهانه غار رگه های سیاه رنگ براقی دیده می شود که در استفاده مستمر و استقرار طولانی به وجود آمده است. مطالعاتی که توسط مک برنی و گمانه زنی او و کاوش باستان شناختیاش انجام شد، نتیجه آن پیدایش مواد فرهنگی از دورههای اسلامی، عصر آهن و ابزارهای سنگی دوره پارینه سنگی مشابه فرهنگی موستری بود. مصنوعات و ابزارهای سنگی این غار شامل تراشه، ابزارهای کوچکی است که مشابه مصنوعات و ابزارهای سنگی فرهنگی موستری غارهای زاگرس و غار تشیک تاش ازبکستان است. بقایای جانوری نیز در این غار کشف شد که شامل گاو وحشی، گوزن قرمز و کرگدن است. غار کیارام تنها محوطه پارینه سنگی است که بقایای کرگردن در آن شناسایی شده است. بقایای جانوری بدست آمده حاکی از وجود یک محیط جنگلی در اطراف غار در آن دوره بوده است . این غار مورد سکونت گروه های شکار و جمع آورندگان غذا نیز بوده است. طبق نظر مک برنی، احتمالاٌ این مکان به دوره پارینه سنگی میانه (حدود 100 هزار سال پیش) می رسد و احتمالاٌ در طی یک دوره میان یخچالی یا طی یک دوره کوتاه گرم و در آخرین دوره یخچالی مور استفاده انسان بوده است.
نگاره گردونه مهر
یکی از زیبایی ها و دلایل شهرت غار کیارام،نگاره ای از تصویر گردونه مهر (از ایزدان محبوب ایران باستان) است که بر دیواره صخره سمت راست دهانه غار در ضلع شمالی آن در داخل یک دایره حجاری شده بود.
قطر تقریبی دایره حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر و عمق حجاری بین ۱ تا ۳ میلی متر و جهت حرکت ضلع ها یا شاخه های گردونه مهر در جهت حرکت عقربه های ساعت بود.
گفته می شود این نگاره که بر اثر گذشت زمان و جنس صخره ها اندکی کمرنگ شد، یکی از قدیمی ترین نقش های اعتقادی آریایی ها است.
نقش گردونه مهر چلیپایی (صلیب) است که سر چهار خط آن به سویی کج شده است و به شکلی چلیپا را شکسته است.