ساباط ها چطور از استان گلستان سر درآوردند؟

البته ساباط ها خاص ایران نیستند و در معماری برخی کشورهای دیگر هم به کار رفته اند، از جمله در کشورهای شمال آفریقا مثل مصر، تونس و الجزایر

اما کاربرد ساباط چیست؟

به طور کلی ساباط ها دارای دو ویژگی هستند؛

ایجاد تعادل دما

ایجاد یکپارچگی و استواری در بنای خانه ها

ساباط ها چگونه به تعادل دمایی کمک می کنند؟

ساباط ها، با ساختار ویژه ای که دارند، در فصل های گرم سال باعث ایجاد کوران هوا و در نتیجه ایجاد محلی خنک برای استراحت در گذرگاه ها می شوند. در گذشته ساباط ها محلی برای نشستن و معاشرت اهالی شهرها و روستاها بودند. به ساباط «دخترنشین» نیز می گفتند. زمانی که دختران برای برداشتن آب به سرچشمه ها و قنات ها می رفتند، ساباط ها محلی بودند برای نشستن و رفع خستگی و پچ پچه های دخترانه.

ساباط ها در زمستان ها نیز کاربردی بودند؛ پوشیده بودن آن ها در زمستان فضایی گرم تر نسبت به سایر نواحی اطراف ایجاد می کرد و باز هم جایی بود برای نشستن و گرم شدن و معاشرت بین اهالی شهر یا روستا.

از آنجایی که در مناطق گرمسیر، خانه ها بر روی ساباط، بنا می شدند، به نوعی نقش زیربنایی محکم برای خانه ها را نیز داشتند. در این مناطق ظاهر خانه ها شکلی یکپارچه و منظم داشت.

ساباط، واژه ای است که ریشه در زبان فارسی دارد؛ «سا» به معنای آسایش و «بات» به معنی سازه و آبادی است. گفته می شود این واژه، با توجه به کاربری بنا، از واژه فارسی «سایه باد» گرفته شده است.

ساباط؛ مهمانی از راه دور در استان گلستان !

ساباط، سازه ای مختص مناطق گرمسیری است، اما چرا نمونه هایی از آن را در استان گلستان ، و مشخصا در روستای فارسیان ، از توابع شهرستان آزادشهر نیز می بینیم؟

اهالی روستای فارسیان سال ها پیش از استان فارس راهی استان گلستان شدند و در این منطقه ساکن شدند. مانند هر مهاجر دیگری، آن ها نیز بخشی از فرهنگ خود را از سرزمین شان با خود به همراه آوردند.

آن ها در ساخت محل زندگی خود از این سازه ها کمک گرفتند و اکنون روستای فارسیان روستایی پلکانی است که در کوچه پس کوچه‌هایش می توان ساباط ها را دید و بویی غریب از سرزمین های گرم جنوب کشور را احساس کرد. ساباط ها، با قزلباشان استان فارس به استان گلستان آمدند و اکنون مهمان ویژه معماری استان گلستان هستند.