تبدیل گلستان به قطب گردشگری کشاورزی

گردشگری روز به روز چهره ای نو از خود به نمایش می گذارد و در قامت نو و رو به پیشرفت خود، گردشگران دیگر در پی تجمل گرایی و اقامت در هتل های مجلل با ستاره های متعدد نیستند و می خواهند با اقامت در منزل خانواده های مزرعه نشین درباره فعالیت های مزرعه داری دانش کسب نمایند.

گردشگری کشاورزی یا گردشگری مزرعه یکی از راهکارهای توسعه روستاها و رونق اقتصادی آنهاست که براساس آن بهبود معیشت، فرهنگ ها و ریشه های سکونتگاه های کوچک محفوظ مانده و بخش های از یاد رفته آن نیز احیا می گردد.

به این علت اثرات آن فراوان است که ترویج این نوع از گردشگری می تواند به بهبود اوضاع زندگی و معیشت روستاییان کشاورز یاری نموده و تجربه ای متفاوت برای گردشگران اسیر در شهرهای بزرگ و صنعتی باشد.

هزاران مزرعه کشاورزی در گلستان و رونق گردشگری مزرعه در سالهای اخیر فرصتی کم نظیر در این استان است تا در دوران پسا کرونا با ترسیم ساز و کارهای مناسب به دور از شتاب زدگی بعضی از مسائل اقتصادی و معیشتی اهالی سرزمین هیرکان را برطرف کرد.

وجود آب و هوای معتدل و مواهب طبیعی و خدادادی جنگل و جلگه و دریا در حوزه گردشگری، محصولات کشاورزی زراعی و باغی از جمله امتیازات منحصر بفرد گلستان است که در صورت داشتن برنامه ریزی میتوان در راستای دستیابی به توسعه پایدار از آنها بهره زیادی برد.

ظرفیت طبیعی و جاذبه های پرشمار گردشگری در گلستان همانند گنجینه ای بزرگ پیش روی مدیران و متولیان است تا با ترسیم راهکار راهبردی از آن برای اعتلای استان و برطرف کردن محرومیت های مزمن آن استفاده کرد.

از جمله ویژگی های گلستان کشت انواع محصولات زراعی - باغی و کسب عنوان های برتر فراوری در حدود 15 محصول زراعی در کشور است؛ هر چند در سایر بخش های کشاورزی نظیر شیلات و آبزی پروری، زنبورداری، پرورش کرم ابریشم، گاو و گاومیش داری، پرورش اسب و شتر هم در زمره استانهای مطرح کشور محسوب می گردد که هر یک به تنهایی می تواند زمینه ساز رونق گردشگری مزرعه در استان باشد.

در گردشگری مزرعه، گردشگران با حضور در مزراع و کشترازها جهت سرگرمی، کار و بازآفرینی روح و گذران اوقات فراغت می آیند.

گردشگران می آیند تا در فضای آرام و طبیعت بکر و محیط باصفای روستا از آرامش استفاده نموده و شاید با مشارکت در امور مزرعه روح خود را صیقل و در همان خانه های کاهگلی روستایی لحظات خاطره انگیز برای خود ترسیم نمایند.

برای برآورده ساختن این احتیاج به رشد گردشگران در سالهای اخیر مزارع گردشگری رونق گرفته تا علاقمندان بتوانند با حضور در چنین منطقه هایی از فرهنگ اصیل روستایی بهره گرفته و چند روزی را فارغ از زندگی ماشینی به بازیابی روحی و روانی خود بپردازند.

در سالهای اخیر در گلستان هم کوشش ویژه ای برای رونق این صنعت اجرا شده و بعضی توفیقات بدست آمد اما کارشناسان معتقدند که برای تحقق بهره وری حداکثری باید ملزومات و پیش شرط های بیشتری در توسعه این مزارع گردشگری مدنظر مدیران این بخش باشد.

در روزگاری که مردم به ویژه شهرنشینان از محدودیت های شدید و خانه نشینی های مستمر و طولانی مدت خسته شده اند، میتوان با توسعه گردشگری مزرعه علاوه بر مباحث اقتصادی کمک شایانی به برطرف کردن بعضی دغدغه های روحی ناشی از کرونا پرداخت.

در سال 1397 نخستین مزرعه گردشگری کشاورزی در گرگان کار خود را شروع کرد و یک سال بعد استان گلستان میزبان نخستین همایش گردشگری کشاورزی شد.

بعضی شهرستان ها مانند گنبدکاووس، کلاله و گرگان به سبب تنوع ظرفیتهای بخش کشاورزی مانند باغداری، زراعت، پرورش گاو و گاومیش، اسب، شتر و زنبورداری بیشترین متقاضی احداث مزارع گردشگری کشاورزی را ارائه نموده اند که کوشش بر این است که براساس ضوابط و ملاحظات مساعدت لازم از متقاضیان انجام گردد.

گردشگری کشاورزی از جمله بخش های گردشگری است که ورود تخصصی به آن به تغییر کاربری فعالیت پایه احتیاج ندارد و متقاضیان با تکیه بر کاربری بدوی عرصه با ایجاد ارزش افزوده به وسیله گردشگری رونق اقتصادی و اشتغال ایجاد می نمایند.

واحدهای گردشکری کشاورزی گلستان با توجه به توان و ظرفیت داخلی از استقبال خوب گردشگران برخوردار هستند که بعنوان نمونه میتوان به بازدید گردشگران از مزرعه توسکا اشاره کرد که این رقم در روزهای پایانی هفته به رقمی معادل 300 تا 400 نفر می رسد.

براساس چشم انداز  ترسیمی سال جاری 48 مزرعه گردشگری کشاورزی در گلستان ایجاد خواهد شد.

مزارع گردشگری عمر زیادی ندارند و در دهه 90 میلادی در اروپا شروع شدند  و پس از چندین سال با خلاقیت شرکتهای خصوصی پای این صنعت نوین به کشور و استان گلستان گشوده شد 

در ایران بعضی از منطقه هایی که فعالیت های زراعت، کشاورزی و دامداری سابقه زیادی دارند، موفق شدند گردشگری مزرعه را راه اندازی نموده و به موفقیت های زیادی هم برسند.

باید بپذیریم که رونق گردشگری مزرعه در کشور بیشتر از آنکه یک برنامه ریزی از سوی حاکمیت و دولت باشد مبتنی بر موقعیت شناسی و نگاه ویژه بخش خصوصی است.

پس از دستاوردها و اقبال عمومی مردم به گردشگری مزرعه دولتمردان هم به فکر حمایت از این صنعت نوپا بر آمدند اما این طرح گرفتار یک اشکال بنیادی شد.

منظره و انتظار نادرستی که برای اکوتوریسم و بومگردی ها ترسیم شد برای گردشگری مزرعه هم طرح ریزی شد و کوشش شد تا هر مزرعه و مزرعه داری را به عنوان یک فعال گردشگری مزرعه پذیرا باشیم.

صرف داشتن یک مزرعه پتانسیلی برای ایجاد یک مزرعه گردشگری نمی گردد و کارشناسان متولی نباید کیفیت را فدای کمیت در کار نمایند.

گردشگری مزرعه در کشورهایی نظیر استرالیا و هند در قالب ساز و کارهای تعیین رشد

 فزآینده ای داشته و در ایران هم ضرورت دارد تا این سازوکارها و پیش شرطها بومی سازی شده و رشد فعالیت ها بر اساس یک چارچوب منطقی انجام گردد.

در توسعه گردشگری مزرعه باید از تجربه بخش خصوصی استفاده کنیم تا مزارع با مکان یابی منطقی و معقول و سرمایه گذاری کافی و توسعه زیر ساخت ها به یک برند گردشگری تبدیل گردد.

رقابت ناصحیح، کاهش منابع اقتصادی برای تسهیلات و کمبود زیرساخت ها از جمله تبعات توسعه قارچ گونه این مزارع است.

باید پذیرفت که آمارها علتی بر موفقیت پروژه ها نمی گردد و نباید اجازه دهیم بلایی که در حوزه بومگردی رخ داد دوباره تکرار گردد، هر چند در زمان حاضر بازپرداخت تسهیلات در بخش بومگردی تمدید می گردد اما توسعه روزافزون بومگردی ها، مسائلی را برای مالکان آن ایجاد خواهد نمود به نحوی که عایدی اندک آن امکان بازپرداخت تسهیلات را برای فعالان این حوزه سخت می نماید.

برای رونق گردشگری مزرعه باید یک اصل را سرلوحه قرار دهیم ، گردشگری باید ایجاد شغل کند، گردشگری باید ضریب تکاثری عایدی به همراه داشته باشد تا به راهبردهای ترسیمی در بخش گردشگری دست پیدا کنیم.

در زمان حاضر ضریب تکاثری عایدی در گلستان کمتر از میانه کشوری است که یکی از بخش هایی که می تواند به توسعه اقتصادی گلستان یاری کند، بخش گردشگری است و باید با 

سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت ها، بهره وری حداکثری از صنعت گردشگری حاصل کنیم.

در بعضی مواقع چنین برداشت می گردد که می خواهیم کل گلستان را به مرکز گردشگری تبدیل کنیم اما توسعه روز افزون منطقه های نمونه گردشگری، روستاهای هدف گردشگری، بومگردی ها و منطقه ها گردشگری باید براساس یک چارچوب باشد.

هر چند گلستان در زمینه گردشگری روستایی، اکوتوریسم و گردشگری مزرعه ظرفیت های زیادی دارد اما باید حواسمان باشد که چتر گردشگری را براساس منابع اقتصادی و زیر ساختها توسعه دهیم.