پرنده نگری

یکی از واژگانی که در قرن بیستم به دنیای طبیعت گردی و اکوتوریسم وارد گردید پرنده نگری بود. هرچند این اصطلاح در کشورهایی همانند ایران و بسیاری از کشورهای جهان سوم چندان شناخته شده نیست، اما در کشورهای اروپایی و بخصوص انگلستان و آلمان جایگاه والایی دارد.
اگر شما نیز قصد دارید به لیست پرنده نگرهای ایرانی وارد شوید، اما اطلاعات چندانی در این خصوص ندارید می توانید با مطالعه این مقاله آتلند را همراهی نموده و اطلاعات مورد نیاز را در خصوص پرنده نگری به دست آورید.

تاریخچه

اصطلاح Birdwatching برای اولین بار توسط فردی به نام ادموند سلوس (Edmund Selous) در کتابی با همین نام و در سال ۱۹۰۱ به کار برده شد، اما ورود آن به ایران در دهه ۸۰ اتفاق افتاد. در آن زمان برخی از ایرانی ها با ترجمه تحت الفظی این واژه از اصطلاحاتی همانند پرنده بازی، پرنده بینی، تماشای پرندگان و …استفاده می کردند تا اینکه واژه پرنده نگر از حیث معنای لغوی و مفهومی و همچنین از لحاظ زیبایی مورد تایید واقع شد.
انسان ها از درباز رابطه مطلوبی با دنیای پرندگان داشته اند و آن ها را مظهر زیبایی و آزادی می دانند. پرندگان از جمله جاندارانی هستند که به علت قوای پرواز، بقای خود را در دوران های مختلف تضمین کرده اند و امروزه هم می توان شاهد هزاران گونه مختلف در .سراسر جهان بود. پرنده نگری به شما این اجازه را می دهد تا با یکی از متنوع ترین بخش های حیات وحش آشنا شوید. در بسیاری از موارد دو کلمه پرنده‌نگری (Birdwatching) و پرنده‌شناسی (Ornithology) به اشتباه و به جای یکدیگر به کار می‌ روند. بد نیست در این مقاله تفاوت میان هر دو اصطلاح را بیان کنیم.

پرنده شناس فردی است محقق که در حوزه شناخت پرندگان تحقیق می کند؛ فعالیت های او وابسته به علوم زیست شناسی و شاخه های مرتبط می باشد؛ بخشی از فعالیت های تحقیقاتی خود را در آزمایشگاه ها انجام می دهد؛ فعالیت های او جنبه تفریحی ندارد و برای گسترش این علم اقدام می کند هرچند ممکن است در حین تحقیق از تماشای طبیعت و پرندگان لذت ببرد.
پرنده نگر فردی است که صرفا برای تفریح و تماشای پرندگان راهی مکان های خاص می شود. فعالیت او وابسته به هیچ کدام از علوم زیست شناسی نبوده و کارهای تحقیقاتی هم انجام نمی دهد. یک پرنده نگر بنابر نوع فعالیت و علاقه خود می تواند به شناخت انواع پرندگان دست یابد، اما این شناخت جنبه اطلاعات عمومی داشته و نمی توان آن را در زمره پرنده شناسی قلمداد کرد.

پرنده نگری در گلستان

گلستان در نیمه دوم سال به سبب برخورداری از جنگل های هیرکانی و انواع درختان سر به فلک کشیده و چشم اندازهای بدیع زمینه جذب ده ها هزار گردشگر را در خود جای داده است. اما این استان با دارا بودن اکوسیستم های متعدد آبی مانند تالاب آلاگل، آجی گل، آلماگل، تالاب بین المللی گمیشان و خلیج گرگان و قرار گرفتن در کریدور مهاجرتی پرندگان آبزی و کنار آبزی، امکان تماشا و رویت حداقل 100 گونه از پرندگان، امکان توسعه و سرمایه گذاری بر روی یکی از پرطرفدارترین شاخه های گردشگری طبیعی یا اکوتوریسم را فراهم می کند.پرنده نگری یک رشته از گردشگری طبیعی و تفریح سالم است که در زندگی ماشینی امروزی روح و روان را صیقل داده و آرامش وصف ناپذیری را ایجاد می کند که این ظرفیت در این استان شمالی مورد غفلت واقع شده و از این ظرفیت تاکنون برای اشتغالزایی بیشتر و رونق اقتصادی منطقه استفاده نشده است.

براساس سر شماری ها رسمی در زیستگاه های آبی گلستان در برخی از ماههای سال حدود 300 هزار قطعه از انواع پرندگان در این مناطق زیست می کنند، پرندگانی که از نظر تنوع گونه ها و جنس بسیار پرشمارند.پرنده نگری یکی از زیر شاخه های طبیعت گردی است که ظرفیتی پردرآمد در گلستان است که با برنامه ریزی و تدوین نقشه راه اصولی می تواند تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را برای این استان رقم بزند.توسعه بخش پرنده نگری در گلستان علاوه بر مزیت های فراوانی که می تواند عاید صنعت گردشگری کند، نقش مهمی در آشنا کردن مردم با دنیای زیبا و لطیف پرندگان و اشاعه فرهنگ حفظ و پاسداشت حیات وحش و محیط زیست خواهد داشت.نکته مهم دیگر اینکه با فروکش کردن ویروس کرونا و عادی شدن جریان زندگی دوباره گردشگری به عنوان یکی نیازهای اصلی جامعه بشری رونق می گیرد، تغییر سبک زندگی در 2 سال گذشته ناشی از محدودیت های کرونا سبب شده تا صنعت گردشگری بیشتر مورد توجه قرار گیرد و بر همین اساس و با توجه به ترویج زندگی ماشینی و مکانیکی ناشی از انواع فاصله گذاری ها و محدودیت های اجتماعی، گردشگری طبیعی طرفداران بیشتری را مجذوب خواهد کرد.مهاجرت پرندگان از عرض‌های شمالی کره زمین شامل مناطق سردسیر سیبری و اروپای شرقی و غربی، همزمان با سرد شدن هوا و محدودیت منابع غذایی در این مناطق به تالاب‌های استان از اواخر شهریورماه آغاز می‌شود و این پرندگان تا نیمه یا اواخر فروردین ماه متناسب با درجه دمای هوا در تالاب‌های گلستان می‌مانند و از منابع غذایی آن تغذیه می‌کنند.تالاب‌ها، دریاچه‌ها، آب‌بندان‌ها، سدها و سایر منابع آبی گلستان به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و منابع غذایی کافی هر ساله در فصل‌های پاییز و زمستان از هزاران قطعه انواع پرندگان مهاجر و بومی میزبانی می‌کنند و در این ماه‌ها شاهد حضور گردشگران فراوانی برای استفاده از جاذبه‌های طبیعی استان از جمله جنگل‌های هیرکانی و منابع آبی آن هستند که بخشی از آنان ساعاتی از وقت خود را در کنار تالاب‌ها و سایر منابع آبی به مشاهده پرندگان می‌گذرانند.